ŚWIAT W OCZACH DZIECKA W WIEKU PRZEDSZKOLNYM
Drodzy Rodzice!
Jeszcze tak niedawno w pełnej radości i niepokoju oczekiwania na dziecko czytaliście książki,
artykuły, fora internetowe na temat jego pielęgnacji i wychowania. Było to z pewnością bardzo nowe,
ciekawe i interesujące. Powoli poznawaliście swoje pociechy, niemal bezbłędnie reagując na każdy
gest – i tak szybciutko minęły dwa latka. Zamiast malutkiego gaworzącego bobasa mamy małego
przedszkolaka, który bardzo się rwie, by poznawać świat, inne dzieci.
Przedstawiamy Państwu kwestie związane z rozwojem przedszkolaka w każdym jego roku
funkcjonowania w przedszkolu i poza nim. To bardzo ważne, by wiedzieć, na jakie zachowania
zwracać uwagę oraz jak rozmawiać z dzieckiem, które powoli staje się członkiem społeczności.
A więc kim jest ten mały człowiek? Mądry rodzic to zawsze lepszy start…
ŚWIAT W OCZACH DWULATKA.
Rozwój społeczny, fizyczny i intelektualny.
- • Biega, wspina się, popycha, pociąga - JEST BARDZO AKTYWNY.
- • Jego nogi robią się nieco koślawe, uwielbia siedzieć w pozycji „żabki”.
- • Rozróżnia swoją odmienność płciową.
- • Je przy użyciu łyżki i widelca, ale lubi jeszcze jeść palcami.
- • Potrafi zdejmować już niektóre części ubrania; najłatwiej zaczyna od butów.
- • Coraz mniej śpi, i łatwo się budzi.
- • Lubi rutynowe zajęcia; w schemacie i systematyczności czuje się bezpiecznie.
- • Czuje się niespokojny, gdy „mamy” nie ma w nocy w domu.
- • Chce robić wiele rzeczy samemu; chce być samodzielny i odrębny w otoczeniu.
- • Waha się, jest niezdecydowany, często zmienia zdanie.
- • Pokazuje już swój temperament, ma częste zmiany nastroju.
- • Naśladuję dorosłych.
- • Bawi się „obok”, powoli próbuję nawiązywać relacje w grupie.
- • Jeszcze nie potrafi się dzielić, wyczekiwać, tj. czekać na swoja kolej, poddawać się;
- • Lubi zabawy z wodą.
- • Przeciąga rytuały pójścia spać.
- • Używa krótkich zdań; powinien znać już ok. 50 słów.
- • Często jest negatywnie nastawiony i często używa słowa „NIE”.
- • Rozumie znacznie więcej niż potrafi wyrazić.
ŚWIAT W OCZACH TRZYLATKA:
Rozwój społeczny
- • Świat – to miejsce, w którym trzylatek zaznacza swoja obecność.
- • To mały egoista – zaczyna używać słów „ja, moje, mnie”.
- • Podkreśla często, że jest ważną autonomiczną częścią otoczenia.
- • Walka o autonomie to droga groźnego buntu.
- • Ujawnia się ciekawość i chęć podejmowania nowych wyzwań.
- • To okres łatwy do utraty poczucia bezpieczeństwa.
- • Trzylatek skupia na sobie uwagę – w formie płaczu, wycofania, czasami wręcz agresji.
- • Cecha trzylatka jest zazdrość właściwie o wszystko, co „Moje”.
- • W tym wieku poznaje świat za pomocą zmysłów.
- • Żyje chwilą – tym, co dzieje się tu i teraz – nie posiada umiejętności przyczynowoskutkowych.
- • Z trudem przychodzi mu odraczanie PRAGNIEŃ.
- • Dla trzy latka czas jest abstrakcją.
- • Bardzo mocno wiąże słowo – z widzianym przedmiotem.
- • Lubi zabawy w proste skojarzenia, jak przeciwieństwa – podobieństwa.
- • Charakterystyką jego myślenia jest fantazjowanie na różne tematy – to buduje wyobraźnię.
- • Małymi krokami zaczyna podejmować zabawę z rówieśnikami, dzieląc się zabawkami, współpracując.
- • Powszechny lęk w tym okresie to strach przed ciemnością.
- • Ulubiona zabawa to zabawa w dom.
- • Krokiem milowym w rozwoju społecznym to rozróżnianie płci.
- • W prostych słowach opowiada już o swoich problemach – dla nas niekiedy błahe, dla nich kolosalnie ważne.
- • To okres by wprowadzać już pierwsze obowiązki np. proste domowe czynności.
Rozwój fizyczny – motoryczny – to już potrafię
- • Samodzielnie potrafi umyć zęby i ręce.
- Kontroluje swoje czynności fizjologiczne.
- Umie jeść posiłki sztućcami siedząc przy stole na wyznaczonym miejscu, pić z kubeczka.
- Umie też ubierać się i rozbierać bez pomocy mamy i taty.
- Potrafi rysować już koła.
- Wie, jak odpowiednio trzyma się kredkę.
- Potrafi wydzierać, wyklejać wskazane powierzchnie.
- To czas na zapoznanie go z nożyczkami.
- Nie jest gotowy do rywalizacji w zajęciach ruchowych.
- To czas na naukę stania na jednej nodze, chodzenia na palcach, skakania obunóż i na jednej nodze.
- Uwielbiają zabawy z piłką – podstawowe czynności to kopanie i rzucanie.
- To czas na Rowerek!
Rozwój intelektualny – myślę, więc jestem
- Potrafi już umiejętnie posługiwać się mową – jest to kwestia indywidualna i nie jest to sztywna reguła.
- Tworzy w swojej głowie coraz ciekawsze historie – fantazjuje.
- Dużo zapamiętuje – słowa, spostrzeżenia dotyczące otoczenia, słowa i dźwięki zasłyszane z telewizji.
- Samodzielnie dokonuje wyborów – nieporadnie, ale próbuje przewidywać konsekwencjędziałań i zachowań – to ważny moment do nauki okazywania różnych emocji.
- Trzylatek to bardzo wdzięczny odbiorca bajek – wieczorne czytanie powinno stać się codziennym rytuałem domowym.
- Chętnie uczy się na pamięć krótkich piosenek i wierszyków – najlepiej to takie, które można pokazać i zatańczyć.
- To jest etap zainteresowania książeczkami z obrazkami.
- Krótka rozmowa z trzylatkiem to spore wyzwanie dla niego, – dlatego nie zawsze opowie, co było na obiad i co działo się w przedszkolu.
- Czasami trudno mu się wysłowić, jąka się, zacina, powtarza w kółko jeden wyraz – to z reguły wtedy, gdy zdarzy się coś ciekawego, oburzającego, spornego, płaczliwego, – gdy przestaje panować nad swoimi emocjami.
- Trzylatki mają specyficzny język porozumiewania się z otoczeniem – dotyczy to kilkuwyrazów rozumianych przez domowników.
- Potrafią odnaleźć podobieństwa i różnice pomiędzy rzeczami i osobami.
- Ulubione zabawy logiczne – puzzle, mini memo, nazywanie kolorów, liczenie do 5.
- Coraz chętniej angażuje się w układy społeczne, ma najczęściej już „przyjaciela” potrafi teżodpowiedzieć na pytanie o swój wiek, nazwisko.
ŚWIAT W OCZACH CZTEROLATKA:
Rozwój społeczny
- • Dziecko w tym wieku staje się bardziej pewne siebie i swoich możliwości.
- • Posiada chęć przyciągania uwagi ze strony otoczenia – zwraca na siebie uwagę, bo chce się podobać, chce być podziwiany.
- • Ujawnia się naciąganie reguł i wytyczonych granic – w dodatku staje się przy tym marudny,
rozdrażniony i rozproszony. - • Chce poszerzać swoje granice – walczy o to w sposób, jaki tylko przyjdzie mu do głowy –
łamiąc wszystkie zasady i nakazy. - • Ulubione zabawy – to aktywności muzyczne i ruchowe.
- • Chętnie naśladuje i parodiuje dorosłych.
- • Dla czterolatka – istotne jest mówienie prawdy – ma to znaczenie z rozwojem społecznym
oraz początkiem odróżniania dobra i zła. - • To okres buntu.
- • To okres, kiedy garnie się do kontaktów z rówieśnikami – ma już ulubionych kolegów czy
nawet przyjaciół. - • Na spacerach – ucieka, wspina się na drzewa, wskakuje w błotniste kałuże.
- • Niszczy ukochane zabawki – czasami robiąc to z premedytacją w przypływie
niekontrolowanej złości. - • Ulubionym słowem czterolatka jest „NIE”.
- • Czterolatek ma nadal kłopot z odróżnianiem prawdy od fantazji – świat z bajek może być
jeszcze realny . - • Uwielbia długie dyskusje na różne tematy.
- • Potrafi być współczujący i empatyczny.
- • Coraz bardziej zaczyna interesować się społecznymi różnicami płci.
Rozwój fizyczny – motoryczny – to już potrafię
- Samodzielnie się ubiera i rozbiera – czasem pomoc potrzebna jest przy sznurówkach czy
maleńkich guzikach. - Dość sprawnie korzysta z noża i widelca – może miewać jeszcze z tym kłopoty (krojenie nie
wchodzi w grę, nóż służy do przesuwania potraw i smarowania). - Mycie rąk, zębów, i korzystanie z toalety to nieodłączny element codziennej rutyny.
- Sprawne ręce świetnie radzą sobie z zakręcanie nakrętek, nawlekaniem koralików,
wykonywaniem papierowych zabawek korali i ozdób. - Głowonogi upodabniają się do człowieka – maja ręce, nogi, tułów.
- Czterolatek potrafi odwzorować proste figury (kwadrat, krzyż).
- Skacze na prawej i lewej nodze, jeździ na rowerku, wspina się na drabinki.
Rozwój intelektualny – myślę, więc jestem
- Zna już około 1500 słów.
- Buduje bardziej zróżnicowane zdania.
- Odróżnia – przód, tył, dół, i górę.
- Ma doskonałą świadomość przeciwieństw – mniejszy – większy, słodki –gorzki itp.
- Wciąż jeszcze popełnia błędy językowe – dotyczące odmiany wyrazów i gramatyki.
- Często zadaje pytania o znaczenie konkretnych słów – niezmordowanie pyta, pyta, pyta
chłonąć znaczenia i wyjaśnienia. - Standardem jest liczenie, do 10 – choć większość radzi sobie z bardziej skomplikowanymi
działaniami matematycznymi. - Zna i odróżnia podstawowe kolory.
- Pojawia się rozumienie następstwa czasu – wie, kiedy jest pora na posiłek, kąpiel, spanie.
- Uwielbia słuchać ciekawych opowieści, dopowiadać, wymyślać zakończenia.
- Bawi się w zabawy tematyczne, marynarze, piraci, sklepikarz, lekarz – poznaje przy tym
normy społeczne. - Jest w stanie skupić uwagę nawet przez 15 minut.
- To okres szybkiego rozwoju pamięci.
Pod koniec czwartego roku życia można mówić o uspokojeniu emocji dziecka, nad którymi
powoli zaczyna panować.
ŚWIAT W OCZACH PIĘCIOLATKA:
Rozwój społeczny
- • Po okresie buntu i wytyczania własnych granic wraca do emocjonalnej równowagi.
- W zabawie skupia się na elementach planowania.
- To moment bardzo intensywnego odkrywania i poznawania świata w sposób świadomy.
- Współpraca z grupą nie jest niczym trudnym, zaczyna zauważać odczucia innych.
- Świat dalej pozostaje czarno – biały, postępki dzielą się na złe oraz dobre.
- • Nasz pięciolatek to stabilny człowiek, ale wciąż mocno związany z mamą i tata – dziewczynki naśladują mamy, chłopcy bardziej otwarci na męskie przygody taty.
- Zaczyna kontrolować swoje ruchy i panować nad swoim ciałem.
- Są otwarci na współprace i przyjaźnie – to czas zajęć zespołowych, tworzenia wspólnych projektów.
- To czas opowiadania dowcipów – rozwijanie poczucia humoru to jedna z najważniejszych spraw w tym wieku.
- Ważna jest wówczas aprobata ze strony dorosłych – pochwały zachęcają do dalszej pracy.
- Występujące wybuchy złości bywają gwałtowne, jednak większym. niebezpieczeństwem jest wycofywanie się i zamykanie w sobie.
- Pojawia się uczucie zawstydzenia.
- To okres kształtowania się sfery duchowej, padają pytania na temat życia i śmierci.
Rozwój fizyczny – motoryczny – to już potrafię
- • Powoli zaczyna się okres utraty mleczaków.
- • Bez problemu rozróżnia prawa i lewa stronę.
- • Sprawność fizyczna staje się powodem do dumy.
- • To czas jazdy na dwukołowym rowerku, rolkach.
- • To czas popisów ruchowych, cyrkowych, i tanecznych.
- • Posługuje się już nożem podczas krojenia pokarmów.
- • Sprawność manualna przejawia się także w zabawach plastycznych, wycina po liniach koloruje bez wychodzenia poza kontury.
Rozwój intelektualny – myślę, więc jestem
- • Potrafi napisać kilka, czasem kilkanaście liter, swoje imię i nazwisko.
- • Zabiera się już do odczytywania prostych wyrazów.
- • To czas bardzo dużego rozwoju pamięci, zapamiętuje adresy czy numery telefonów.
- • Potrafi odróżnić fikcję od rzeczywistości – zauważa to podczas oglądania bajek ze scenami,
których można się teoretycznie bać. - • Sporo radości sprawiają zabawy matematyczne, pisanie cyfr, liczenie mierzenie, układanie
szeregowanie.
Opracowała:
Małgorzata Świerkula – psycholog Przedszkola Ala ma kota